Originale | BRETONE (BREZHONEG) / BRETON: Gwerz ar Marc'h-Du - Richard Gwenndour
Traduzione... |
LA LOCOMOTIVA | GWERZ AR MARC'H-DU |
| |
Non so che viso avesse, neppure come si chiamava | Pe zremm, pe añv a oa, n'ouzon ha n'ouiin ket, |
con che voce parlasse, con quale voce poi cantava | Gant pe vouezh e komze, gant pe vouezh e kane |
quanti anni avesse visto allora, di che colore i suoi capelli | Pet deiz neuz' a oa gwelet, pe liv a oa e blev, |
ma nella fantasia ho l'immagine sua, | Met em faltazi din e welan e skeudenn, |
gli eroi son tutti giovani e belli, | Ar gouroned 'zo holl yaouank ha brav, |
gli eroi son tutti giovani e belli, | Ar gouroned 'zo holl yaouank ha brav, |
gli eroi son tutti giovani e belli. | Ar gouroned 'zo holl yaouank ha brav. |
| |
Conosco invece l'epoca dei fatti, qual'era il suo mestiere: | Gouzout a ran pa c'hoarvezas an dra-se, peseurt micher en doa, |
i primi anni del secolo, macchinista, ferroviere, | E penn-kentañ ar c'hantved, mekaniker, chiminaou a oa, |
i tempi in cui si cominciava la guerra santa dei pezzenti | An amzer pa gomañse brezel santel ar peorien, |
sembrava il treno anch'esso un mito di progresso, | Vojenn araokaat a seblante 'r tren ivez |
lanciato sopra i continenti, | Lañset war ar c'hevandirioù, |
lanciato sopra i continenti, | Lañset war ar c'hevandirioù, |
lanciato sopra i continenti. | Lañset war ar c'hevandirioù. |
| |
E la locomotiva sembrava fosse un mostro strano | Hag ar marc'h-du a seblante un euzhvil iskis |
che l'uomo dominava con il pensiero e con la mano | Hag a vestronie an den gant spered ha dorn; |
ruggendo si lasciava indietro distanze che sembravano infinite | O krozal e ruilhe hedoù a seblante didremen, |
sembrava avesse dentro un potere tremendo, | Doare 'oa da gaout un nerzh spouronus, |
la stessa forza della dinamite, | Galloudus evel an dinamit, |
la stessa forza della dinamite, | Galloudus evel an dinamit, |
la stessa forza della dinamite. | Galloudus evel an dinamit. |
| |
Ma un'altra grande forza spiegava allora le sue ali | Met un nerzh bras all a zisplege en eskell neuze, |
parole che dicevano: "gli uomini sono tutti uguali" | Gerioù a lavare eo an dud holl par ha kevatal, |
e contro ai re e ai tiranni scoppiava nella via | Hag a-enep d'ar rouanez ha d'an diranted e tarzhe er straedoù |
la bomba proletaria, ed illuminava l'aria | Bombez ar broletaerien hag e c'houlaoue an aer |
la fiaccola dell'anarchia, | Flamboz an diveli! |
la fiaccola dell'anarchia, | Flamboz an diveli! |
la fiaccola dell'anarchia. | Flamboz an diveli! |
| |
Un treno tutti i giorni passava per la sua stazione | Un tren a dremene bemdez dre e borzh-houarn, |
un treno di lusso, lontana destinazione | Un tren hir ha lorc'hus o vont da gêrioù pell; |
vedeva gente riverita, pensava a quei velluti, agli ori | Pa wele an dud doujet-se e soñje 'n o voulouz hag en o aour, |
pensava al magro giorno della sua gente attorno, | E buhez paour e familh hag e gamaraded, |
pensava a un treno pieno di signori, | En un tren e-leizh a binvidien, |
pensava a un treno pieno di signori, | En un tren e-leizh a binvidien, |
pensava a un treno pieno di signori. | En un tren e-leizh a binvidien. |
| |
Non so che cosa accadde, perché prese la decisione | N'ouzon ket petra 'c'hoarvezas, perak e tivizas evel-se, |
forse una rabbia antica, generazioni senza nome | Marteze 'vit kounnar gozh, pe rummadoù dizanv |
che urlarono vendetta, gli accecarono il cuore | A youc'has d'ar veñjañs, a benndallas e galon, |
dimenticò pietà, scordò la sua bontà, | An deoliezh a zisoñjas, e vadelezh 'ankouaas, |
la bomba sua la macchina a vapore, | E vombezenn, ar mekanik dre-dan! |
la bomba sua la macchina a vapore, | E vombezenn, ar mekanik dre-dan! |
la bomba sua la macchina a vapore. | E vombezenn, ar mekanik dre-dan! |
| |
E sul binario stava la locomotiva | Emañ ar marc'h-du difiñv war an hent-houarn, |
la macchina pulsante sembrava fosse cosa viva | Un dra vev o tarlammat a seblant ar mekanik, |
sembrava un giovane puledro che appena liberato il freno | Un ebeul yaouank o paouez d'en em zirollañ |
mordesse la rotaia con muscoli d'acciaio, | A groge an hent-houarn gant kigennoù dir, |
con forza cieca di baleno, | Gant nerzh dall ar foeltr, |
con forza cieca di baleno, | Gant nerzh dall ar foeltr, |
con forza cieca di baleno. | Gant nerzh dall ar foeltr. |
| |
E un giorno come gli altri, ma forse con più rabbia in corpo | Hag un deiz bennak, martez' gant mui a zroug ennañ |
pensò che aveva il modo di riparare a qualche torto | Dezhañ a gavas e oa evit veñjiñ un nebeud direizhder; |
salì sul mostro che dormiva, cercò di mandar via la sua paura | War an euzhvil o gousket e savas, an aon en doa e strivas da lazhañ |
e prima di pensare a quel che stava a fare, | Hag a-raok sellet ouzh en ar pezh edo oc'h ober |
il mostro divorava la pianura, | E lonke an euzhvil dija ar blaenenn, |
il mostro divorava la pianura, | E lonke an euzhvil dija ar blaenenn, |
il mostro divorava la pianura. | E lonke an euzhvil dija ar blaenenn. |
| |
Correva l'altro treno ignaro, quasi senza fretta | Redek a rae an tren all diveiz ha peuzdibrezet, |
nessuno immaginava di andare verso la vendetta | Gour n'ijine ket emañ o vont da gejañ gant ar veñjañs, |
ma alla stazione di Bologna arrivò la notizia in un baleno: | Met d'ar gar Bologna ez erruas ar c'heloù evel foeltr: |
"notizia di emergenza, agite con urgenza, | “Keloù grevus ha mallus, ret eo ober buan, |
un pazzo si è lanciato contro al treno, | Emañ ur foll o vont a-enep d'an tren! |
un pazzo si è lanciato contro al treno, | Emañ ur foll o vont a-enep d'an tren! |
un pazzo si è lanciato contro al treno." | Emañ ur foll o vont a-enep d'an tren!” |
| |
Ma intanto corre corre corre la locomotiva | War un dro e red, red, red, red ar marc'h-du, |
e sibila il vapore, sembra quasi cosa viva | Sutal a ra 'n aezhenn, sutal a ra 'vel un dra vev |
e sembra dire ai contadini curvi, il fischio che si spande in aria: | Ha d'ar gouerien c'hrommet e lâr o sutal en aer, |
fratello non temere, che corro al mio dovere, | “Ma breur, dizaon! Da va zlead emaon o redek! |
trionfi la giustizia proletaria, | Trec'het justis ar bobl da viken! |
trionfi la giustizia proletaria, | Trec'het justis ar bobl da viken! |
trionfi la giustizia proletaria. | Trec'het justis ar bobl da viken!” |
| |
Intanto corre corre corre sempre più forte | War un dro e red, red, red, red buan-ouzh-buan, |
e corre corre corre corre verso la morte | O vont, o vont, o vont, o vont a-benn d'ar varv, |
e niente ormai può trattenere l'immensa forza distruttrice | Ha netra n'hall ket herzel an nerzh distrujus divent, |
aspetta sol lo schianto e poi che giunga il manto | Ne c'hortoz nemet an tarzh ha bezañ goloet |
della grande consolatrice, | Gant mantell an Ankoù bras ha du, |
della grande consolatrice, | Gant mantell an Ankoù bras ha du, |
della grande consolatrice. | Gant mantell an Ankoù bras ha du. |
| |
La storia ci racconta come finì la corsa | Deomp e lâr an istor penaos echuas ar red, |
la macchina deviata lungo una linea morta | Dihentet ar mekanik war un hent-houarn marv, |
con l'ultimo suo grido di animale la macchina eruttò lapilli e lava | Gant ur garm evel ul loen e zislonke 'r mekanik maen teuz, |
esplose contro il cielo, poi il fumo sparse il velo, | Ouzh an oabl e tarzhas, ar moged a ledas ur c'houel, |
lo raccolsero che ancora respirava, | Pa voe dastumet e tizanale c'hoazh, |
lo raccolsero che ancora respirava, | Pa voe dastumet e tizanale c'hoazh, |
lo raccolsero che ancora respirava. | Pa voe dastumet e tizanale c'hoazh. |
| |
Ma a noi piace pensarlo ancora dietro al motore | Met deomp a plij soñjal ennañ c'hoazh a-drek ar c'heflusker |
mentre fa correr via la macchina a vapore | O vountañ, o vountañ war-raok ar mekanik dre-dan, |
e che ci giunga un giorno ancora la notizia | Hag un deiz erruet deomp adarre ar c'heloù |
di una locomotiva come una cosa viva, | Evit ur marc'h-du, evel un dra vev, |
lanciata a bomba contro l'ingiustizia, | O redek evel foeltr a-enep d'an direizhder, |
lanciata a bomba contro l'ingiustizia, | O redek evel foeltr a-enep d'an direizhder, |
lanciata a bomba contro l'ingiustizia. | O redek evel foeltr a-enep d'an direizhder ! |