|
| Traduzione italiana pressapoco alla lettera di Krzysiek Wrona
21-22 agosto 2016 |
| GRZEBANIE WROGA | L’INUMAZIONE DI UN NEMICO |
| | |
| I. | I. |
| | |
| Serce mam strute. | Avvelenato è il cuore mio. |
| | |
| Oto kazali mi pogrzebać wroga, co zginął w bitwie. | Ecco, mi hanno fatto seppellire un nemico che è caduto in battaglia. |
| Do ręki mi dali łopatę, palcem wskazali: wróg! | Mi hanno dato la vanga nelle mani e l’hanno additato: il nemico! |
| | |
| Larmo grajcie, trębacze! Larmo przeciągłe a lute! | Larmo suonate trombettieri! Larmo lungo e cupo! |
| W kotły uderzcie, dobosze! Dmijcie w mosiężne puzony! | Battete tamburi, oh, tamburini! Tuonate tromboni d’ottone! |
| Na czarną, na straszną, ponurą – grzebania nutę! | Oscura, spaventosa, nera, nota di inumazione! |
| | |
| Raźno chwyciłem łopatę, a nie wiem, kim jest mój wróg: | Ho preso al volo la vanga, ma non lo so, chi fosse il mio nemico: |
| | |
| Czy chłop, czy pan, czy robotnik, | Che fosse un villano, un padrone o fosse un operaio, |
| Czy podły człek, czy szlachetny – | Un vile o fosse un distinto – |
| Wiem tylko jedno: wróg. | So solo una cosa: nemico. |
| Bo wraży kształt jego czapki i wraże na nim guziki, | Perché odiosa è la forma del suo berretto e odiosi sono i suoi bottoni, |
| Choć oczy na poły przywarte i ręka, co ściska broń | Anche se gli occhi semichiusi e la mano che stringe il fucile |
| Tak samo, tak samo bolesna, | Sia uguale, nello stesso modo è dolorosa |
| Tak samo, tak samo zmęczona | Sia uguale e stanca nello stesso modo |
| Jak ręka brata mojego, jak brata mojego dłoń. | Come la mano di mio fratello, come di mio fratello la mano. |
| | |
| Więc jakże grzebać mi ciebie, wrogu ty mój oniemiony, | Come faccio allora a seppellirti, a te, mio nemico muto, |
| Skoroś jest taki jak brat? | Se sei come fratello? |
| Więc jakże chować mi ciebie, zewłoku ty wykrzywiony, | Come faccio allora a seppellirti, a te, carcassa ripiegata su se stessa, |
| Skoro cię zabił mój brat? | Se è stato mio fratello a ucciderti? |
| | |
| Wykołysała cię ziemia – rodna, pachnąca, | Ti aveva cullato la terra – fertile, fragrante, |
| Wypiastowała cię matka – dobra, troskliwa, | Ti aveva fatto crescere la madre – generosa, premurosa, |
| Wyhołubiła cię dziewka – ciepła, wstydliwa, | Ti aveva voluto tanto bene la ragazza – calda, timida, |
| Wykołysała cię ziemia – rodna, pachnąca. | Ti aveva cullato la terra – fertile, fragrante. |
| | |
| Latem chodziłeś na pole – sierpem żąć żyto, | D’estate andavi per campi – con la falce tagliare segale, |
| Jesienią kopałeś ziemniaki – motyką, | D’autunno scavavi patate – con la zappa, |
| Zimą siedziałeś w chałupie – i piłeś, | D’inverno stavi nella capanna – e bevevi, |
| A wiosną, a wiosną z dziewkami w karczmie tańczyłeś. | E di primavera, a primavera ballavi con le bardasse nella locanda. |
| | |
| Nocamiś sypiał przy koniach na słomie zmierzwionej | Di notte dormivi vicino a cavalli, nella paglia arruffata |
| Albo, też szedłeś do żony | Oppure, andavi dalla moglie |
| Swej, czarnobrewy. | Tua, dalle sopracciglia nere. |
| Ojcaś starego w chałupie trzymał, jak Pan Bóg przykazał: | Il tuo vecchio padre tenevi nella capanna, come Dio comanda: |
| Nie żałowałeś mu strawy, syn byłeś – prawy. | Non gli lesinavi da mangiare, eri un figlio – retto. |
| | |
| I wzięli cię, wzięli do wojska, | E ti hanno preso, ti hanno preso a far militare, |
| Dali ci mundur i buty, | Ti hanno dato l’uniforme e gli scarponi, |
| Bajnet i gwer, i patrontasz – | La bajonnetta e lo schioppo, e giberna – |
| Ładnie ty teraz wyglądasz | E adesso sei conciato proprio per bene |
| Bajnetem pokłuty! | Forato da bajonnetta! |
| | |
| I leżysz na polu ugornym, | E giaci sul maggese nudo, |
| Bo iść ci kazali wodzowie, | Perché te ce l’hanno mandato i capoccia, |
| A wodzom kazali królowie, | E ai capoccia l’hanno ordinato i re, |
| A królom – duma i Bóg. | E ai re – l’orgoglio e Dio. |
| Od Boga wszelka jest władza, | Ogni potere è dato dal Dio, |
| Na trony króle On sadza, | È Lui che fa sedere su troni i re, |
| Przeto mi leżysz u nóg. | Perciò mi giaci ai piedi. |
| | |
| I leżysz na polu ugornym, | E giaci sul maggese nudo, |
| I krwią się zbroczyło twe lice, | E il tuo viso è sporco di sangue, |
| Gdyż wola to była Boża, | Perché fu volontà di Dio |
| Aby od morza do morza | Che dal mare al mare fosse |
| Szły mego kraju granice. | Corressero del mio paese confini. |
| | |
| I wola była to Boża, | E fu la volontà di Dio, |
| By nafta i przemysł węglowy, | Che il petrolio e l’industria del carbone, |
| I cały nasz wyrób krajowy | E tutto il prodotto nazionale |
| Był wolny, był wolny od ceł. | Fosse libero, fosse libero dal dazio. |
| Więc przeto zbyłeś swej głowy, | Allora, questa è la causa per la quale ce l’hai giocato la testa, |
| Nie twój będzie zasiew nowy | Non sarà la tua già la semina nuova |
| I ziaren nie będziesz już mełł. | E non macinerai tu il grano che darà. |
| | |
| Nie pójdziesz do swej czarnobrewy, | Non andrai più dalla tua donna dalle sopracciglia nere, |
| Nie będziesz dziatek z nią miał! | Non avrai dei bimbi con lei! |
| Opustoszeją twe chlewy, | Si svuoteranno i tuoi porcili, |
| Ogród ci zniszczą ulewy, | L’orto ti distruggeranno le tempeste, |
| Stratują koła dział. | Lo pesteranno le ruote di cannoni. |
| | |
| A iżeś całe swe życie | E visto che per tutta la tua vita |
| Gnoił swą ziemię obficie, | Concimavi la tua terra abbondantemente, |
| Będziesz mi, wrogu nawozem | Mi farai, nemico, da letame |
| Pod wszystkie moje zasiewy. | Per tutte le mie seminature. |
| | |
| Na tobie wzniosę me zamki | Su di te innalzerò i miei castelli |
| Warowne, z ostrymi wieżami, | Fortificati, a torri coronate da guglie, |
| Na tobie zbuduję mą sławę | Su di te costruirò la mia gloria |
| I rozpowszechnię pieśniami. | E la diffonderò tramite i canti. |
| | |
| Będą się moi synowie | Figli miei studieranno a scuola |
| W szkołach o tobie uczyli: | Te, e la storia tua: |
| Jakośmy ciebie zabili – | Come è successo che ti abbiamo ammazzato – |
| Niech im to wyjdzie na zdrowie! | Che crescino in buona salute! |
| | |
| II. | II. |
| | |
| Serce mam strute. | Avvelenato è il cuore mio. |
| Za chwilę, wraży mój chłopie, | Fra un attimo, pezzo di merda, |
| Dół ci grobowy wykopię, | Ti scaverò la fossa, poi butto un po’ di sabbia |
| Przyklepię butem. | E la pigerò col piede calzato. |
| | |
| Leż, dumaj sobie w spokoju | Giaci, medita in pace |
| O żniwach, o dziewkach z udoju | Sulla mietitura, sulle bardasse della munta |
| I o tym, żeś kiepski miał wikt. | E sul fatto di vitto scarso. |
| I o tym kapralu, co walił, | E su quel caporale che ti pigliava a bastonate |
| Gdyś fajkę sobie zapalił, | Quando ogni tanto avevi acceso la tua pipa, |
| A nikt nie obronił cię, nikt! | E nessuno ti abbia difeso, nessuno! |
| | |
| A teraz pan jesteś hojny! | Ma adesso sei prodigo! |
| Leżysz tak sobie spokojny, | Giaci tranquillo così, tutto calmo, |
| Jakbyś podwójny wziął żołd. | Come se ti fosse arrivata la doppia paga. |
| A wiesz ty, synu chamowy, | Ma lo sai tu, figlio di Cam, |
| Za cenę twej ciemnej głowy | Che al prezzo della tua rapa ignorante |
| Cesarzom świat złoży hołd! | Il mondo ai cesari il tributo farà! |
| | |
| A wiesz ty? Serce mam strute – | Ma lo sai tu? Avvelenato è il cuore mio – |
| Dajcie mi rychło cykutę: | Datemi presto la cicuta: |
| Zapomnieć chcę moich dni. | Voglio scordare giorni miei. |
| A kiedy stanę przed Sędzię, | E quando mi presenterò al Giudice, |
| Niech wtedy żadnej nie będzie | Che sia libero da ogni veleno |
| Trucizny w mym sercu ni w krwi. | Sia il sangue mio che il mio cor. |
| | |
| Ja wtedy chcę być wesoły | Voglio essere allegro, allora, |
| Jak młody szumiący las | Come un giovane bosco frusciante |
| W najsłodszym miesiącu maju, | Nel mese più dolce di maggio, |
| Niechaj mi wtedy zagrają | Che mi suonino allora |
| Grajkowie niebios: anioły – | Musicanti dei cieli: angeli – |
| I skrzypki, i flety, i bas. | E violini, e flauti, e basso. |
| | |
| Niech święta nam zagra Cecylia | Che Santa ci suoni Cecilia |
| Przebłogi hymn niepamięci, | L’inno strabeato d’oblio, |
| Czysty jak czysta jest lilia, | Casto come sia casto fiordaliso, |
| Słodki jak woń sianożęci. | Dolce come il profumo di fienagione. |
| Niech wszyscy zagrają nam święci. | Che ci suonino tutti i santi. |
| | |
| Bo padniem sobie na szyję: | Perché ci abbracceremo: |
| I ty, i ja jak kamraty, | Sia tu, che io, come fossimo compagni, |
| A potem ci nogi obmyję, | E poi ti laverò i piedi, |
| A potem ci rany obmyję, | E poi ti laverò le ferite, |
| A z ran twych wykłują się kwiaty. | E dalle tue piaghe sforeranno i fiori. |
| | |
| Zakwitniesz wtedy przecudnie | Fiorirai, allora, meravigliosamente, |
| Niczym bławaty, rezeda | Come se fossi un ciano, o una luteola |
| W słoneczne majowe południe: | Nel pieno di sole mezzogiorno di maggio: |
| A to zakwitnie twa bieda, | E sarà la tua miseria che fiorirà, |
| A to zapachnie twa męka, | E sarà la tua pena che profumerà, |
| Twój pot, twa krew. | Il tuo sudore, tuo sangue. |
| | |
| O, zawoniejesz szołomnie | Oh, sconvolgente sarà la tua fragranza, |
| Wielką radością upity, | Sarai briaco di gioia, |
| Bowiem stać będziesz koło mnie | Perché mi starai di fianco, |
| I miłujący, i syty – | Sarai amoroso, sarai sazio – |
| W palmę się zmieni twa ręka! | E una palma diventerà la tua mano! |
| | |
| I będziesz wielce dostojny | E sarai molto solenne |
| W pańskiej, niebieskiej stodole, | Nella celeste stalla del Signore, |
| A na skrwawionym twym czole | E sulla tua fronte insanguinata |
| Zabłysną święte gloriole, | Santi splenderanno aloni, |
| Wrogu mój, bracie mój, chłopie! | Nemico mio, fratello mio, ragazzo! |
| | |
| A ja tam będę przy tobie, | E io là con te ci sarò, |
| A przy nas nasi ojcowie, | E con noi i nostri padri, |
| A przy nich ojców ojcowie – | E con essi i padri dei padri – |
| | |
| Tam stanie nas wielka gromada, | Ci sarà di noi una torma là, |
| Jak gdyby owieczek stada | Come se fosse le greggi di pecorelle |
| Zegnali z łąk pastuszkowie. | Avrebbero radunato pastorelli scendendo dai pascoli. |
| | |
| Będą tam pany i chłopy | Ci saranno contadini e padroni là, |
| Z Ameryki, Azji, Europy, | Dall’America, dall’Asia, dall’Europa, |
| Jak nieprzeliczone snopy | Come fosse innumerevoli covoni |
| Zalegną tysiące włók. | Che si stenderanno per mille erpici. |
| | |
| Szewcy, stolarze i krawcy, | Ciabattai, falegnami e sarti, |
| Poeci, kpy i oprawcy, | Poeti, babbei e aguzzini, |
| Zduny i tkacze, i znawcy | Fumisti e tessitori, e conoscitori |
| Wszelakich człowieczych sztuk. | Di ogni umana arte. |
| | |
| Karciarz tam będzie z kapłanem, | Giocatore di carte, o baro, lo trovi là con cappellano, |
| A żebrak z wielmożnym panem, | E accattone con vossignoria, |
| A bankier ze sławnym kapcanem | E banchiere con un famoso cempenna |
| Serdeczny bruderszaft pił. | Brinderanno alla fratellanza eterna. |
| | |
| Niemiec i Żyd, i Rzymianin, | Tedesco e ebreo, e romano, |
| Polak i Czech, i Rosjanin | Polacco e ceco, e russo |
| Ściskać się będą, co sił. | Si stringeranno fortemente negli abbracci. |
| | |
| Człowiek i lew, i tygrysy, | Uomo e leone, e tigri, |
| Koty i szczury, i lisy | Gatti e sorci, e volpi |
| Obsiędą miedze stu skib. | Si metteranno seduti su margini di cento zolle. |
| | |
| Orły, kukułki i szpaki, | Aquile, cuculi e storni, |
| Chrząszcze, ba – nawet robaki | Coleotteri, mah – perfino vermi |
| I wszystkie gatunki ryb. | E tutte le specie di pesci. |
| | |
| Dzieci tam będą i starce | Proprio là vegliardi e bambini |
| Ucieszne wyprawiać harce, | Si abbandoneranno ai giochi giocondi, |
| A na wierzbowej fujarce | E su un piffero di salice |
| Zagra nam pastuch nasz: Bóg. | Suonerà per noi il nostro pastoraccio: Dio. |
| | |
| I zagra pieśń o boleści, | E ci suonerà un canto su dolore che |
| W której się wszystko pomieści | Sia capace di comprendere tutto, |
| Krzywda i wszystkie nadzieje… | Il torto e tutte le speranze… |
| Aż z owej smutnej powieści | Finché da quel triste racconto |
| Dusza nam zgołębieje. | L’anima nostra si placherà in una specie di colomba. |
| | |
| III. | III. |
| | |
| A czego patrzysz tak głupio, | E perché guardi così stupidamente |
| Kiedy przemawiam do ciebie? | Mentre ti faccio un discorso? |
| A obróć grzecznie swą trupią | E dai, fai bravo e gira il tuo cadaverico |
| Czaszkę, gdy pan ciebie grzebie! | cranio, quando ti faccio ‘sto favore di sepoltura! |
| | |
| Uch! Marny wraży zdechlaku, | Uh! Misera vile carogna, |
| Nie krzyw się tak przeokropnie! | Smetti di fare ‘ste orrende smorfie! |
| Ktoś inny, skoro tu przyjdzie, | Un altro, mettiamo, se passerà di qua, |
| Bez ceremonii cię kopnie. | Ti darà un calcio senza tanti complimenti. |
| | |
| Naści raz jeszcze łopatą – | Tiè, un’altra botta di vanga – |
| I koniec! Na mnie już czas! | E basta! Andar devo via! |
| A teraz jestem jak głaz, | E adesso son come un sasso, |
| A teraz jestem jak głaz | E adesso son come un sasso |
| Zimny. – – – – – | Freddo. – – – – – |
| – – – – – – – – – – – | – – – – – – – – – – – |
| | |
| Larmo grajcie, trębacze! Larmo przeciągłe a lute! | Larmo suonate trombettieri! Larmo lungo e cupo! |
| Larmo, larmo – dobosze! | Larmo, larmo – oh, tamburini! |
| Serce mam strute. | Avvelenato è il cuore mio. |
