Lingua e dialettu
Massimo FerranteOriginal | Traduzione in esperanto di F. Franceschi trovata qui |
LINGUA E DIALETTU Un pòpulu mittìtilu 'a catina spugghjàtilu attuppàtici 'a vucca, è ancora líbbiru. Livàtici 'u travàgghju 'u passaportu 'a tavula unni mancia 'u lettu runni dormi, è ancora riccu. Un populu diventa pòviru e servu quannu ci arróbbanu 'a lingua addutàta dî patri: è persu pi sempri. Diventa pòviru e servu quannu 'i paroli non fígghianu paroli e si mancianu ntra d'iđđi. Mi n'addùgnu ora, mentri accòrdu la chitarra dû dialettu ca perdi 'na corda a lu jornu.. Mentre arripèzzu 'a tila camulúta ca tissìru i nostri avi cu lana di pecuri siciliani. E sugnu poviru: haju 'i dinàri e non li pozzu spènniri; i giujèlli e non li pozzu rigalàri; 'u cantu 'nta ghaggia cu l'ali tagghjàti. Un poviru c'ađđatta 'nte minni strippi dâ matri putativa, chi 'u chiama figghiu pi 'nciuria ! Nuàtri l'avevàmu 'a matri, 'ni l'arrubbaru; aveva 'i minni a funtana di latti e ci vìppiru tutti, ora ci sputanu. Ni ristàu 'a vuci d'iđđa, 'a cadenza, 'a nota vascia dû sonu e dû lamentu: chissi nun ni ponnu rubari. Nun ni ponnu rubari, ma ristamu poviri e orfani 'u stissu. | LINGVO KAJ DIALEKTO Popolo, ĉenu ĝin nudigu ĝin ŝtopu ĝian buŝon, plue libera ĝi estas. De ĝi forprenu laboron pasporton manĝotablon dormoliton, plue riĉa ĝi estas. Popolo iĝas povra kaj sklava kiam de ĝi oni ŝtelas la lingvon dotdonitan de la avoj: tiam ĝi pereas por ĉiam. Povra kaj sklava ĝi iĝas kiam vortoj ne plu naskas vortojn kaj sin mem intermanĝas. Tion mi ekrimarkas nun dum mi agordas la gitaron de l dialekto kiu ĉiutage perdas kordon. Dum mi flikas tineronĝitan tolon teksitan de niaj avoj per Sicilia ŝafofelo. Ja malriĉa mi estas: monon mi havas kaj elspezi ĝin ne povas; juvelaron mi havas kaj donaci ĝin ne povas; kanton enkaĝigitan kun flugiloj stumpigitaj. Povrulo kiu laktosuĉas el aridaj mamoj de ŝajna patrino kiu min moke nomas filo. Ni ja patrinon havis, de ni oni ŝtelis ŝin; el ŝiaj mamoj fontane elspruĉis lakto el ĝi elsucis ĉiuj, nun ili ĝin surkraĉas. Restis al ni ŝia voĉo, la kadenco, la basa tembro de l sono kaj lamento: tion ŝteli ili ne povas. Tion steli ili ne povas, sed same povraj orfoj ni restas. |