Αρκαδία ΙΙI
Mikis Theodorakis / Mίκης Θεοδωράκης| Original | Gian Piero Testa |
| ΑΡΚΑΔΊΑ ΙΙI | ΑΡΚΑΔΊΑ ΙΙI |
Μίκη Θεοδωράκη ΑΡΚΑΔΙΑ ΙII Στίχοι Μάνου Ελευθερίου | Mikis Theodorakis ARCADIA ΙΙI Versi di Manos Eleftheriou |
 Ο Μάνος Ελευθερίου. Για τη Μάνα και τους Φίλους | Per la Madre e gli Amici |
1. Μέσα σε κήπο | |
| Μέσα σε κήπο κάθησα και σ' ένα περιβόλι μια Κυριακή απόγευμα, μια Κυριακή και σχόλη | In un giardino sedevo, in un orticello una domenica dopo pranzo, riposando |
| Τους φίλους μου συνάντησα και πήγαμε σεργιάνι στης Τερψιθέας τα στενά και στο Πασαλιμάνι | Incontrai i miei amici, e andammo a passeggiare per i vicoli di Terpsithea e a Pasalimani 1 |
| Τώρα ο κήπος χάθηκε κι οι φίλοι στο περβόλι και το σεργιάνι στ' όνειρο έρχεται κάθε σχόλη | Scomparso il giardino, scomparsi gli amici, e ogni domenica torna in sogno quella passeggiata |
| Τους φίλους μου συνάντησα και πήγαμε σεργιάνι στης Τερψιθέας τα στενά και στο Πασαλιμάνι | Incontrai i miei amici, e andammo a passeggiare per i vicoli di Terpsithea e a Pasalimani. |
2. Μάνα, το μάννα τ' ουρανού | 2. Madre, manna del cielo |
| Μάνα, το μάννα τ' ουρανού, δέντρο του παραδείσου στη ρίζα του ψηλού βουνού φύτεψα την ευχή σου | Madre, manna del cielo, albero del paradiso ai piedi dell'alto monte piantai la tua preghiera. |
| Κι απ' την ευχή που φύτεψα, βγήκε στο φως μια βρύση κι απ' τα σκοτάδια γύρισε πουλί να κελαηδήσει. | E dalla preghiera che piantai venne di luce una fontana e dall'oscurità tornò un uccello a cinguettare. |
| Μάνα, το μάννα τ'ουρανού κι όνειρο που δε σ' έχει στείλε μου πάλι μιαν ευχή, ο πόνος μου ν' αντέχει | Madre, manna del cielo e sogno che non ti occupa mandami una preghiera ancora, per reggere al mio dolore. |
3. Του Χάρου η μάνα | 3. La madre di Caronte |
| Του Χάρου η μάνα κάθισε σε δρόμο κι ανηφόρι κι απ' τον πολύ αναστεναγμό, πήραν τα σπίτια μαρασμό τα δέντρα ξεροβόρι. | La madre di Caronte 2 si fermò a sedersi sulla salita e per il suo troppo affanno presero le case a diroccare le piante a intirizzire. |
| Στέλνει γραφή στην Παναγιά και στον μονογενή της τρακόσιοι πάνε συνοδειά και χίλιοι εκράτουν τα σπαθιά πού 'χαν οι λογισμοί της. | Manda un messaggio alla Madonna e al suo unigenito vanno in trecento in processione e in mille impugnano le spade le armi dei suoi pensieri. |
| Μα η Παναγιά κεντάει πουλιά σε μαρμαρένια βρύση κι ο γιος της της χαμογελά. Του Χάρου η μάνα δε μιλά, δε θα ξαναμιλήσει. | Ma la Madonna cesella uccelli sul marmo della fontana e suo figlio le sorride. Non parla la madre di Caronte e più non parlerà. |
4. Σε λένε μάνα του Χριστού | 4. Ti dicono madre di Cristo |
| Σε λένε μάνα του Χριστού, σε λεν κι άγια-Βαρβάρα κλειδί του κάστρου του κλειστού στης μάχης την αντάρα. | Ti dicono madre di Cristo, ti dicono anche santa Barbara chiave del castello serrato nel turbine della battaglia. |
| Απ’ όπου να ’σαι και θα ’ρθεις και γλώσσα όποια μιλήσεις μ’ όσους ανθρώπους κι αν βρεθείς, πίσω δε θα γυρίσεις. | Da ovunque tu venga e quale che sia la lingua che parlerai con quanti uomini troverai, indietro non ritornerai. |
| Σε λένε μάνα του ληστή και μάνα του Πιλάτου μα εσύ κρυφά μιλάς και κλαις τις ώρες του θανάτου. | Ti dicono madre del ladrone e madre di Pilato ma tu parli furtiva e piangi le ore della morte. |
| Απ’ όπου να ’σαι και θα ’ρθεις και γλώσσα όποια μιλήσεις μ’ όσους ανθρώπους κι αν βρεθείς, πίσω δεν θα γυρίσεις. | Da ovunque tu venga e quale che sia la lingua che parlerai con quanti uomini troverai, indietro non ritornerai. |
5. Γλυκοφιλούσα Παναγιά | 5. Madonna dal dolce bacio |
| Γλυκοφιλούσα Παναγιά, μάνα μου κι οδηγήτρα μου κι εγώ στα στήθη έχω καρδιά που λιώνει από την πίκρα μου. | Madonna dal dolce bacio 3 madre e guida mia anch'io ho un cuore in petto che si scioglie dal dispiacere. |
| Γιατ' ήσουν μάνα μια φορά και ξέρεις τα ραγίσματα που έχει ο πόνος κι η χαρά και του καιρού τα πείσματα. | Poiché fosti una madre un tempo e conosci i crepacuori dove stanno le pene e i dolori e i pungoli del tempo. |
| Γιατ' ήσουν μάνα και πονάς, φέρε το παλικάρι μου στην ξενιτιά που το γυρνάς, το σκοτεινό φεγγάρι μου. | Poiché fosti una madre e soffri portami il mio ragazzo qui in terra straniera dove la fai tornare, la corrucciata luna mia. |
6. Ήσουν μπαξές | 6. Eri un giardino |
| Έχει ο καιρός γυρίσματα κι ο κόσμος καρδιοχτύπια κι απ' τα πολλά δε μείνανε φαρμάκια που δεν ήπια. | Il tempo fa le giravolte e il mondo ha il batticuore e di tanti veleni non ne resta uno che non abbia bevuto. |
| Ήσουν μπαξές κι ερήμωσε κι ήσουν πουλί στα δέντρα κι ο πόνος μέσα στην καρδιά μού 'γινε μαύρη πέτρα. | Eri un giardino 4 che ora è deserto ed eri un uccellino tra gli alberi e il dolore dentro il cuore mi si è fatto una pietra nera. |
| Τα λόγια σου ήταν βάλσαμο μα τώρα είσαι στα ξένα και η ζωή αγρίεψε κι αγρίεψε και μένα. | Le tue parole erano balsamo ma ora stai in terra straniera e la vita si è fatta dura e ha indurito anche me. |
[1] Terpsithea (“vista che rallegra”) è la parte centrale del Pireo. Pasalimani (dal turco paşa limanı “porto del pascià”; ma il turco liman deriva dal greco λιμήν) è la calata a mare dello stesso Pireo.
[2] La madre di Caronte, personaggio dell'epos medioevale di Digene Akrita, per quanto sia una creatura degli inferi, appare meno inflessibile del figlio, e sa avere moti di pietà per le madri e gli eroi sconfitti in acerba età.
[3] La Γλυκοφιλούσα Παναγιά (Madonna dolcebaciante) è un topos dell'iconografia sacra (agiografia) ortodossa, ed è rappresentata nell'atto di sfiorare con il proprio il volto quello del Bambino, accennando a un bacio.
[4] Si noti come, nella prima canzone, per “giardino” Theodorakis usi il termine greco (κήπος), mentre qui usa quello turco (μπαξές, da bahçe).