Τραγούδια της λευτεριάς
Thanos Mikroutsikos / Θάνος Μικρούτσικος| Gian Piero Testa. | |
| ΤΡΑΓΟΎΔΙΑ ΤΗΣ ΛΕΥΤΕΡΙΆΣ Τραγούδια τῆς λευτεριᾶς Canzoni della libertà 1. Ο Φασισμός Στίχοι: Φώντας Λάδης Μουσική: Θάνος Μικρούτσικος Πρώτη εκτέλεση: Μαρία Δημητριάδη  Ο ποιητής Φώντας Λάδης, γεννημένος στο 1943. Ο φασισμός δεν έρχεται από το μέλλον καινούριο τάχα κάτι να μας φέρει. Τι κρύβει μέσ' στα δόντια του το ξέρω, καθώς μου δίνει γελαστός το χέρι. Οι ρίζες του το σύστημα αγκαλιάζουν και χάνονται βαθιά στα περασμένα. Οι μάσκες του με τον καιρό αλλάζουν, μα όχι και το μίσος του για μένα. Το φασισμό βαθιά καταλαβέ τον. Δεν θα πεθάνει μόνος, τσάκισέ τον. Ο φασισμός δεν έρχεται από μέρος που λούζεται στον ήλιο και στ' αγέρι, το κουρασμένο βήμα του το ξέρω και την περίσσεια νιότη μας την ξέρει. Μα πάλι θέ ν' απλώσει σα χολέρα πατώντας πάνω στην ανεμελιά σου, και δίπλα σου θα φτάσει κάποια μέρα αν χάσεις τα ταξικά γυαλιά σου. 2. Η Κύπρος Στίχοι: Φώντας Λάδης Μουσική: Θάνος Μικρούτσικος Πρώτη εκτέλεση: Μαρία Δημητριάδη  Η Μαρία Δημητριάδη (1951-2009) Στρατιώτες πάνω σ' άρματα, απ' αντικρύ φερμένοι, φτάσανε πριν χαράξει η αυγή στην Κύπρο την καημένη. Στον ύπνο δεν τη βρήκανε μήτε και στο χωράφι, μα να αδερφοσκοτώνεται λουσμένη μες στο αίμα. Άκου πως σκούζει τη προσφυγιά, ελιά ξεριζωμένη και δες η μαύρη μου καρδιά κι αυτή στα δυο κομμένη. Και από βαθιά σου φώναξε, κατάρα στους φασίστες κι ανάθεμα στους δυνατούς που τους μικρούς παιδεύουν. 3. Χιλή Στίχοι: Φώντας Λάδης Μουσική: Θάνος Μικρούτσικος Πρώτη εκτέλεση: Μαρία Δημητριάδη Της Χιλής τα παραθύρια τα κλεισμένα μες στη νύχτα μισανοίγουν ένα ένα κι αφουγκράζονται οι γυναίκες μαυροφόρες του αρχιπέλαγου το κλάμα με τις ώρες. Στης Χιλής τα περιβόλια τα γεμάτα οι χωριάτες συχνοβλέπουνε στην στράτα το Φιντέλ να πολεμά στη Σάντα Κλάρα και το σώμα το πεσμένο του Γκεβάρα. Στης Χιλής τα μεταλλεία που στενάζουν οι εργάτες το χαλκό στον ήλιο βγάζουν μα για τ' αύριο, κρυφά από τον επιστάτη, ξαναθάβουν το καλύτερο κομμάτι. 4. Αφρική Στίχοι: Φώντας Λάδης Μουσική: Θάνος Μικρούτσικος Πρώτη εκτέλεση: Μαρία Δημητριάδη Αφρική, σου τραγουδάω με της Άνοιξης το στόμα, νάτη η λευτεριά σιμά σου, μα δεν άστραψεν ακόμα Φονικό το δόρυ ρίξε στα κορμιά των σταυροφόρων κόκκινα τα δόντια δείξε στα τραπέζια των εμπόρων. Τώρα πια δεν έχεις γλώσσα, τώρα η πίκρα σου παρέκει σώπαινες αιώνια τόσα που τα λες με το τουφέκι. Τύμπανα παντού χτυπάνε σε ρυθμό λευτερωμένο όσα χρόνια σε πονάνε τόσα χρόνια περιμένω. Όλα αλλάζουν χρώμα τώρα, όλα δες ξαναγεννιούνται, συ, ταπεινωμένη χώρα, ξύπνησες και σε φοβούνται. 5. Τσε Γκεβάρα Στίχοι: Φώντας Λάδης Μουσική: Θάνος Μικρούτσικος Πρώτη εκτέλεση: Μαρία Δημητριάδη  Από την κορφή του Κιλιμάντζαρο σε κράζω Τσε, ξεχασμένε στα βουνά της Βολιβίας Τα χρόνια όλα της φωτιάς ξαναμοιράζω Γέψου μαζί μας, το φιλί της ουτοπίας Τα εικοσάχρονα παιδιά που γεννηθήκαν την ώρα που ‘μπαινε ο Φιντέλ μέσ’ στην Αβάνα στο Ογκαντέν χιλιάδες τώρα πέφτουν μέσ' απ' του Λένιν αεροπλάνα Όμως μην κάθεσαι νεκρός μέσα στα χιόνια κι έχεις στα μάτια σου μια μάσκα απορίας Αν εσύ βιάστηκες, ή άργησαν τα χρόνια έλα ξανά στο ραντεβού της Ιστορίας 6. Φλεβάρης 1848 Στίχοι: Άλκης Αλκαίος Μουσική: Θάνος Μικρούτσικος Πρώτη εκτέλεση: Μαρία Δημητριάδη  O Άλκης Αλκαίος. Μανουέλ Ντουάρντε απ’ το Πράσινο Ακρωτήρι ίσως ποτέ και να μη δω το πρόσωπό σου ωστόσο αν κρίνω απ' το αιμάτινο γραφτό σου θα πρέπει να ’ναι γιομάτο από λιοπύρι Ελμπέρτο Κόμπος Παναμέζε αδελφέ μου ίσως ποτέ να μην ακούσω τη φωνή σου ωστόσο ασίγαστη θε να ’ναι σαν τη γη σου αν κρίνω απ’ τα μηνύματα του ανέμου Ναϊμ Ασχάμπ απ’ τις όχθες του Ιορδάνη ίσως ποτέ και να μη σφίξουμε το χέρι ωστόσο δίπλα μου αγρυπνάει το ίδιο αστέρι που δίπλα σου αγρυπνάει κι αυτό μου φτάνει Απόψε σμίξαν τις καρδιές μας σ’ έναν έστω στιγμιαίο συντονισμό ίδιες ελπίδες καθώς μας φώτιζαν το δρόμο οι σελίδες απ' το κομμουνιστικό μας μανιφέστο 7. Άννα μην κλαις Deutsches Lied 1937 Στίχοι: Bertolt Brecht / Απόδοση: Μάριος Πλωρίτης Μουσική: Θάνος Μικρούτσικος Πρώτη εκτέλεση: Γιάννης Κούτρας  Μιλάνε για καιρούς δοξασμένους, και πάλι (Άννα μην κλαις) θα γυρέψουμε βερεσέ απ' τον μπακάλη. Μιλάνε για του έθνους, ξανά, την τιμή (Άννα μην κλαις) στο ντουλάπι δεν έχει ψίχα ψωμί Μιλάνε για νίκες που το μέλλον θα φέρει (Άννα μην κλαις) Εμένα δε με βάζουν στο χέρι. Ο στρατός ξεκινά (Άννα μην κλαις) Σαν γυρίσω ξανά θ' ακολουθώ άλλες σημαίες. Ο στρατός ξεκινά  Ο Μάριος Πλωρίτης, 'Ελληνας μεταφραστής του Μπρεχτ. DEUTSCHES LIED 1937 Sie sprechen wieder von großen Zeiten (Anna, weine nicht) Der Krämer wird uns ankreiden. Sie sprechen wieder von Ehre (Anna, weine nicht) Da ist nichts im Schrank, was zu holen wäre. Sie sprechen wieder vom Siegen (Anna, weine nicht) Sie werden mich schon nicht kriegen. Es ziehen die Heere (Anna, weine nicht) Wenn ich wiederkehre Kehr ich unter andern Fahnen wieder. 8. Κι ήθελε ακόμη Στίχοι: Μανώλης Αναγνωστάκης Μουσική: Θάνος Μικρούτσικος Πρώτη εκτέλεση: Μαρία Δημητριάδη  Ο ποιητής Μανώλης Αναγνωστάκης. Κι ήθελε ακόμη πολύ φως να ξημερώσει όμως εγώ δεν παραδέχτηκα την ήττα, έβλεπα τώρα πόσα κρυμμένα τιμαλφή έπρεπε να σώσω πόσες φωλιές νερού να συντηρήσω μέσα στις φλόγες. Μιλάτε, δείχνετε πληγές, αλλόφρονες στους δρόμους. Τον πανικό που στραγγαλίζει την καρδιά σας σαν σημαία καρφώσατε σ’ εξώστες, με σπουδή φορτώσατε το εμπόρευμα. Η πρόγνωσή σας ασφαλής: Θα πέσει η πόλις. Εκεί, προσεκτικά σε μια γωνιά μαζεύω με τάξη, φράζω με σύνεση το τελευταίο μου φυλάκιο. Κρεμώ κομμένα χέρια στους τοίχους, στολίζω με τα κομμένα κρανία τα παράθυρα, πλέκω με κομμένα μαλλιά το δίχτυ μου και περιμένω όρθιος και μόνος σαν και πρώτα περιμένω. 9. Όταν αποχαιρέτησα τους φίλους μου Στίχοι: Μανώλης Αναγνωστάκης Μουσική: Θάνος Μικρούτσικος Πρώτη εκτέλεση: Μαρία Δημητριάδη Πώς να μιλήσω Το πλήθος δάμαζε τους δημεγέρτες Και τους πλάνους Μες στιλέτα κάρφωναν τα δικά μου λόγια Πώς να μιλήσω Όταν στήνονταν μυστικές αγχόνες Σε κάθε πόρτα ενεδρεύοντας τον ύπνο Και τόσα πού να στοιβαχτούνε γεγονότα; Τόσες μορφές να ξαναγίνουν αριθμοί Πώς να μιλήσω Ποιο απλά τι ήταν ο Ηλίας Η Κλαίρη ο Ραούλ Η οδός Αιγύπτου Θα σου μιλήσω πάλι ακόμα με σημάδια Με σκοτεινές παραβολές Και παραμύθια Έχει στηθεί η σκηνή Μα δεν φωτίζουνε οι προβολείς Κι όλα τα πρόσωπα είναι εδώ αντάξια του δράματος γενεές γενεών υποκριτές: η θλιβερά ερωμένη ο άνθρωπος με το χαμόγελο ο επίορκος τα κουδουνάκια του τρελού κάθε κατώτερη ράτσα άρχοντες και πληβείοι κι αυτοτιμωρούμενοι Πώς τόσα πρόσωπα να γίνουν αριθμοί και τόσα γεγονότα απλά βιβλία χωρίς την επινόηση νέας διάταξης στοιχείων χωρίς νέα μύηση που θα σαρώσει την αυλαία 10. Ο στρατώνας Στίχοι: Γιάννης Ρίτσος Μουσική: Θάνος Μικρούτσικος Πρώτη εκτέλεση: Μαρία Δημητριάδη  Ο ποιητής Γιάννης Ρίτσος. Το φεγγάρι μπήκε στο στρατώνα Ψαχούλεψε τις κουβέρτες των φαντάρων Έπιασε ένα γυμνό χέρι Κοιμήσου κοιμήσου Κάποιος παραμιλάει Κάποιος ροχαλίζει Μια σκιά χειρονομεί στον μακρύ τοίχο Πέρασε το τελευταίο τραμ – ησυχία Μπορεί όλοι αυτοί Να’ν’ αύριο πεθαμένοι Μπορεί από τώρα κιόλας Να’ναι πεθαμένοι Ένας φαντάρος ξύπνησε Κοιτάζει γύρω του με γυάλινα μάτια Μια κλωστή αίμα κρέμεται απ’ τα χείλη του φεγγαριού | ΤΡΑΓΟΎΔΙΑ ΤΗΣ ΛΕΥΤΕΡΙΆΣ Canzoni della libertà Τραγούδια τῆς λευτεριᾶς 1. Il fascismo Testo: Fondas Ladis Musica: Thanos Mikroutsikos Primo interprete: Maria Dimitriadi Il poeta Fondas Ladis, nato nel 1943. Il fascismo non ci arriva dal futuro anche se ci porta qualche novità. Io lo so cosa nasconde tra i suoi denti, mentre sorride e mi dà la mano. Le sue radici s'abbarbicano al sistema e si perdono nel profondo del passato. Le sue maschere cambiano nel tempo, ma certo non l'odio che riserva a me. Il fascismo devi capirlo a fondo. Non creperà da solo, devi spezzarlo. Il fascismo non viene da un posto dove si fa bagni di sole e vento, io lo conosco il suo passo stanco e lui sa la traboccante giovinezza nostra. Ma come colera si diffonderà di nuovo poggiando il passo sulla tua indifferenza, e arriverà al tuo fianco un giorno se smarrisci i tuoi occhiali di classe. 2. Cipro Testo: Fondas Ladis Musica: Thanos Mikroutsikos Primo interprete: Maria Dimitriadi Maria Dimitriadi (1951-2009) Soldati in armi portati dalla terra dirimpetto giunsero prima dell'alba all'infelice Cipro Non la sorpesero nel sonno e nemmeno dentro i campi ma fraternamente uccisa nel bagno del suo sangue Senti i profughi come gridano un olivo rinsecchito e guarda il mio cuore nero anche lui spezzato in due E dal profondo di te stesso urla ai fascisti una maledizione anatema per i potenti che torturano i deboli 3. Cile Testo: Fondas Ladis Musica: Thanos Mikroutsikos Primo interprete: Maria Dimitriadi Del Cile le finestre ben sbarrate si schiudono nella notte a una a una e le donne in nero tendono l'orecchio dell'arcipelago al pianto d'ora in ora. Del Cile nei frutteti rigogliosi i paesani escono spesso in strada a osservare Fidel che combatte a Santa Clara e il corpo caduto di Guevara. Del Cile nelle miniere in gemiti i lavoratori portano il rame al sole ma per il domani, di nascosto dal guardiano riseppelliscono il pezzo più prezioso. 4. Africa Testo: Fondas Ladis Musica: Thanos Mikroutsikos Primo interprete: Maria Dimitriadi Africa, ti canterò con la bocca della Primavera ecco la libertà vicina a te, ma lampi non ha dato ancora. Scaglia la zagaglia mortale nei corpi dei crociati rossi mostra i tuoi denti ai banchi dei mercanti. Una lingua adesso non l'hai più ora si trova più in là il tuo dolore per tanti secoli tacesti che puoi parlare solo col fucile. In ogni luogo battono tamburi a un ritmo di liberazione per quanti anni ti daranno pena per tanti anni io ti aspetto. Ogni cosa cambia di colore adesso, ogni cosa vedi sta rinascendo tu, terra umiliata, ti sei svegliata e fai paura. 5. Che Guevara Testo: Fondas Ladis Musica: Thanos Mikroutsikos Primo interprete: Maria Dimitriadi Dalla vetta del Kilimangiaro ti mando grida "Che", dimenticato sui monti di Bolivia Redistribuisco tutti gli anni incandescenti Assaggia con noi il bacio dell'utopia I ragazzi ventenni venuti al mondo nell'ora in cui Fidel entrava nell'Avana cadono adesso a mille nell'Ogaden dentro gli aeroplani di Lenin Ma non rimanere morto nelle nevi con sopra gli occhi una maschera di dubbio Se tu forzasti i tempi o quelli furon lenti ancora vieni all'appuntamento della Storia 6. Febbraio 1848 Testo: Alkis Alkeos Musica: Thanos Mikroutsikos Primo interprete: Maria Dimitriadi Alkis Alkeos. Manuel Duarte di Capo Verde forse mai m'accadrà di vedere la tua faccia eppure se giudico dal tuo sanguigno scritto deve essere piena di calore Elberto Combos panamense fratello mio forse mai m'accadrà di ascoltare la tua voce eppure è irriducibile come la tua terra se giudico dai messaggi che porta il vento Naim Ashab delle sponde del Giordano forse mai ci accadrà di stringerci la mano eppure veglia accanto a me la stessa stella che veglia accanto a te e questo è sufficiente Stasera speranze uguali hanno unito i nostri cuori in sintonia sia pur per un istante mentre alla strada nostra davan luce le pagine del nostro manifesto comunista 7. Anna, non piangere Deutsches Lied 1937 Testo: Bertolt Brecht (traduzione greca di Marios Ploritis) Musica: Thanos Mikroutsikos Primo interprete: Yannis Koutras Tornano a parlare di tempi gloriosi (Anna non piangere) Cercheremo di aver credito dal bottegaio. Tornano a parlare di nazioni, di valore (Anna non piangere) Nella credenza non c'è una briciola di pane. Parlano di vittorie che ci porterà ilfuturo (Anna non piangere) Ma me non mi terranno in pugno. L'esercito è in marcia (Anna non piangere) Quando ritornerò avrò davanti a me altre bandiere. L'esercito è in marcia Marios Ploritis, traduttore greco di Brecht. DEUTSCHES LIED 1937 Sie sprechen wieder von großen Zeiten (Anna, weine nicht) Der Krämer wird uns ankreiden. Sie sprechen wieder von Ehre (Anna, weine nicht) Da ist nichts im Schrank, was zu holen wäre. Sie sprechen wieder vom Siegen (Anna, weine nicht) Sie werden mich schon nicht kriegen. Es ziehen die Heere (Anna, weine nicht) Wenn ich wiederkehre Kehr ich unter andern Fahnen wieder. 8. E ci voleva ancora Testo: Manolis Anagnostakis Musica: Thanos Mikroutsikos Primo interprete: Maria Dimitriadi Il poeta Manolis Anagnostakis. E ci voleva molta luce ancora per esser giorno ma la sconfitta io non l'accettai, ora vedevo il tesoro nascosto da salvare quante sorgenti da preservare tra le fiamme. Parlate, mostrate le ferite, come furie nelle strade. Il panico che vi affoga il cuore, come una bandiera inchiodatelo al balcone, le merci caricate attenti. E' sicura la vostra previsione. La città dovrà cadere. In un angolo lì con ogni cura metto ordine dispongo barriere sapienti all'ultimo mio ridotto. Appendo mani tagliate ai muri, agghindo di teste mozzate le finestre, intreccio con capelli tagliati la mia rete e aspetto in piedi e solo come un tempo aspetto. 9. Quando salutai i miei amici Testo: Manolis Anagnostakis Musica: Thanos Mikroutsikos Primo interprete: Maria Dimitriadi Come dirlo La folla teneva a bada i mestatori E alle loro perfidie le mie parole inchiodavano gli incantatori Come dirlo Quando erigevano patiboli segreti Insidiando il sonno ad ogni porta E quanti fatti potrebbero finire nell'archivio Quante forme sarebbero ancora numeri Come dirlo Semplicemente chi e cosa era Ilias Kleri, Raoul La via Egitto Ti parlerò ancora a segni Con oscure parabole E favole La scena è stata allestita Ma non fanno luce i riflettori E sono tutti qui i degni Personaggi del dramma Generazioni di generazioni teatranti L'amante addolorata L'uomo sorridente I campanelli del matto Ogni razza inferiore Patrizi e plebei E punitori di se stessi Come tanti personaggi Possono diventare numeri E tanti avvenimenti Semplici libri Senza l'invenzione Di una nuova disposizione degli elementi Senza una nuova iniziazione che spolveri il telone 10. La caserma Testo: Yannis Ritsos Musica: Thanos Mikroutsikos Primo interprete: Maria Dimitriadi Il poeta Yannis Ritsos. La luna entrò nella caserma Frugò tra le coperte dei soldati Afferrò una mano nuda Dormi dormi Chi farnetica nel sonno Chi sta russando Un'ombra gesticola sul lungo muro L'ultimo tram è passato - quiete Forse tutti costoro domani saranno morti Ma potrebbero già ora esser morti Un soldato si è svegliato Volge intorno uno sguardo vitreo Un filo di sangue è rappreso sulle labbra della luna |
